“Só polo feito de deslizarnos sobre as ondas, somos uns dos principais responsables da ecoloxía e o futuro do planeta”- Bill Hamilton. 1971.
Poucas actividades deportivas teñen unha relación tan estreita como a que ten o surf coa natureza. Talvez o montañismo. Sabendo deste importante valor, a industria do surf tomou como unha das súas máximas o vender esa imaxe de deporte unido á natureza. Con todo o impacto ambiental da industria do surf afástase bastante de ser sustentable, e salvo excepcións, que afortunadamente cada vez son maiores, as grandes empresas preocúpanse pouco polo medioambiente máis aló de pequenos xestos e grandes campañas de publicidade. A realidade é que a gran maioría dos obxectos que se empregan para a práctica do surf están fabricados con materiais que son nocivos para o medioambiente.
Comecemos coas táboas. Na súa maioría fabrícanse con espumas e resinas sintéticas, os mesmos materiais que se empregaban hai 70 anos. Mentres que as formas das táboas si evolucionaron, estas non o fixeron na mesma medida en canto a durabilidade e impacto ambiental. Estímase que ao ano fabrícanse unhas 400.000 táboas en todo o mundo. Diversos estudos determinaron que a pegada de carbono dunha táboa ao longo da súa vida, incluíndo as fases de fabricación, reparacións e o seu posterior desfeito, representan un 300 kg de CO2. E isto sen ter en conta o impacto que as espumas e as resinas teñen na auga ou o aire.
O neopreno, usado maioritariamente nos traxes, é un material que procede da industria petroquímica, e que contén, entre outros produtos PVC, uns dos plásticos máis nocivos para o medio ambiente. Como o neopreno, a parafina tamén provén da industria petroquímica e contén ácidos sintéticos e non sintéticos que danan aos organismos mariños. Incluso as cremas solares, que empregamos para protexernos do sol, conteñen produtos químicos que se relacionaron co branqueamento dos corais, e coa aparición de alerxias e danos celulares en algas e outros organismos. Mesmo se empregan químicos que se chegaron a relacionar coa aparición de procesos canceríxenos.
Estes datos colocan á industria do surf ao nivel de industrias como a telefonía móbil, ou a informática, en termos de emisión de CO2 e uso de petroquímicos. Ironicamente un dos colectivos máis directamente afectados por toda esta contaminación son os propios surfeiros, a través do seu contacto co mar.
De feito como surfeiros atopámonos expostos, en maior proporción que outros sectores da poboación, para os efectos que a contaminación das augas poden ter sobre a nosa saúde, sobre todo en lugares nos que as rompientes atópanse preto de grandes núcleos de poboación ou zonas industriais con deficientes sistemas de xestión e depuración das augas.
A pesar diso, e do mesmo xeito que na sociedade en xeral, o xurdimento dunha conciencia ambiental entre os surfeiros é relativamente recente, e en poucas ocasións, como colectivo, estívose na vangarda da defensa dos océanos e o mar.
Adóitase citar como un dos fitos principais da conciencia ambiental entre os surfeiros a publicación do libro “El mar que nos rodea” de Rachel Carson. Publicado orixinalmente en 1951, en “El mar que nos rodea” Carson proponnos unha viaxe fascinante por todos os aspectos vinculados co mar, desvelando aos lectores, dunha maneira sinxela, en ocasións case poética, as marabillas e a delicadeza que estes encerran. Con esta obra gañou o National Book Award en 1952, o que non só o converteu nun best-seller, senón que axudou a difundir a mensaxe sobre a necesidade de coidar e preservar os océanos.
Non foi até 1961 cando se fundou a primeira organización ecoloxista creado por surfeiros centrada na protección do océano. O seu nome foi Save Our Surf, e tras ela atopábase John Kelly, un dos creadores das táboas “hot curl”. Recoñécese que o labor de Save Our Surf permitiu preservar máis de 140 ondas entre Pearl Harbor e Koko Head nas costas de Hawaii, ameazadas por distintos proxectos que houbesen destruído amplas áreas de arrecifes e outros recursos vinculados co océano. Para iso organizáronse múltiples manifestacións, limpezas de praias e difundíronse os riscos e perigos que os proxectos que se querían desenvolver terían sobre o medio ambiente. Entre os proxectos que se lograron paralizar atopouse unha estrada ao longo da costa entre Wai’alae e Hawai’i Kai, a ampliación da praia de Waikiki e o desaloxo dos habitantes da illa de Mokauea. O seu labor foi fundamental tamén na aprobación da primeira lexislación destinada a protexer as costas. Tal e como George Downing dixo de John Kelly, “hoxe non poderiamos imaxinar como sería Hawaii sen o seu traballo”. “Foi como unha dor de cabeza, pero hei de recoñecer que foi o líder da protección e preservación do maior recurso natural que temos en Hawaii”, dixo sobre el Bill Paty, presidente do Departamento de Estado de Terra e Natural Recursos nas illas entre 1987 e 1992. “Kelly mantívonos no camiño correcto”.
Vinte e tres anos máis tarde, en 1984, Glenn Hening, Tom Pratte, e Lance Carson, crearon Surfrider Foundation en San Clemente, California. Pronto abrirían delegacións, ou antenas locais, tal e como as nomean, por todo o mundo. Inicialmente Surfrider naceu co obxectivo de converterse nunha especie de Cousteau Society para surfeiros, que incluíse escolas de surf, unha produtora de películas e un departamento de deseño para a construción de arrecifes artificiais. Pero as realidades orzamentarias e os problemas ambientais cos que se atoparon ao pouco tempo da súa fundación converteron a Surfrider nun grupo ecoloxista cuxa liña de acción baseouse no activismo e a educación.
En 1986 Surfrider logrou parar un proxecto que pretendía construír un dique dunha milla de longo na praia de San Diego. En 1991 outra vitoria legal puxo freo ás verteduras dunha área industrial con dúas plantas papeleiras no condado de Humbolt, en California. Desde entón Surfrider estendeuse por todo o mundo e desenvolve programas como as súas limpezas de praia de primavera, as bandeiras negras, ou os gardiáns da costa, dando paso a outras organizacións como Surfers Against Savage en Reino Unido, Save The Waves ou Time for Waves.
A pesar da aparición destes colectivos, e do seu labor, nos últimos anos viviuse a desaparición ou alteración dalgunhas das mellores rompientes do mundo por acción do home. De entre todos os casos, talvez o máis triste fose o de Jardim do Mar, na illa de Madeira, considerada como unha das mellores dereitas do mundo, e que desapareceu nos anos 90 pola construción dun paseo marítimo. Resulta complicado aceptar que unha creación extraordinaria da natureza pode desaparecer por unha construción que trouxo escasos beneficios aos habitantes da illa. Outros casos, como a alteración da onda de Mundaka, serviron para abrir o debate sobre o valor das ondas como ben económico e social. Esta reflexión levou a que algunhas rompientes, as primeiras, dispoñan dunha protección legal que recoñece o seu valor.
Un dos temas nos que máis se está traballando nos últimos anos, por parte das distintas organizacións ambientais, é na proliferación de plástico no mar. Crese que 15 millóns de toneladas de plástico vértense aos océanos cada ano. Desa cantidade, 270.000 toneladas acaban flotando no mar, en forma de 5 billóns de anacos de plástico (o resto, o 98%, é dicir a inmensa maioría, acaba depositándose no fondo). Eses billóns de anacos, debido á acción do sol, a ondada, …, están a converterse noutros anacos cada vez máis pequenos, tan diminutos que acaban incorporándose á nosa cadea alimentaria a través da pesca, cuns efectos, en forma de enfermidades, cuxo alcance descoñécese hoxe en día.
Aínda que sexa de modo minoritario, comezaron a xurdir dentro da industria propostas que apuntan cara a un cambio do modelo de produción 
nos próximos anos. Patagonia desenvolveu os primeiros traxes construídos en base a un caucho natural, o yulex, que pode supor o fin do neopreno na fabricación dos traxes de surf, e que reduce nun 70% as emisións de CO2 no proceso de fabricación do polímero en comparación co neopreno convencional. As primeiras parafinas orgánicas xa se comercializan. Existe cada vez unha conciencia maior en non empregar cremas solares que conteñan parabenos e nanopartículas de plástico.
Organizacións como Sustainable Surf crearon selos de calidade que teñen en conta os niveis de emisións de CO2 nos procesos de fabricación das táboas, creando o selo Ecoboard que recoñece a aplicación de principios que teñen en conta non só os procesos de fabricación, senón tamén o consumo enerxético asociado ou a xestión dos residuos xerados, buscando a redución da pegada de carbono nos procesos de fabricación, ademais do reaproveitamento de materiais e a redución da toxicidade dos elementos intervenientes nos procesos de produción. Isto levou a que se produzan as primeiras táboas que non empregan fibra de vidro e resinas tóxicas, utilizando materiais como a madeira de paulownia, o bambú, cortiza e resinas naturais, nunha evolución que moitos viron como unha volta ás raíces do surf, cando as táboas 
se fabricaban de madeira e os surfeiros vivían en perfecta harmonía coa natureza. A empresa española Flama foi a primeira en lograr a dita certificación a nivel europeo.
