Sempre se cita a Hobie Alter e Gordon Clark como os responsables da popularización do foam (espuma de poliuretano) na fabricación de táboas. Con todo desde finais dos anos corenta se levaba experimentado con este material. Dave Sweet, en 1953, deu o primeiro paso para conseguir un material apto para a produción en masa de táboas de surf. Pero non foi até uns cantos anos máis tarde cando Alter e Clark lograron a fórmula que finalmente lograría o éxito industrial e comercial. Desde 1958, cando Hobie Surfboards cambiou o seu stock de táboas de balsa por táboas de espuma de poliuretano, a fórmula foam + fibra de vidro + resina converteuse na receita máis popular na produción de táboas de surf até hoxe.

O foam é o resultado da mestura de varios produtos químicos, entre eles o poliol, o isocianato e o freón, que mesturados transfórmanse en espuma de poliuretano de cor branca. Esta espuma, unha vez endurecida, permite conseguir bloques o suficientemente densos como para que se lles poida dar forma sen que rompan. Na fabricación do foam emprégase un molde ou matriz de contención, no que os produtos que forman o foam mestúranse xunto cun catalizador. Cando a mestura reacciona prodúcese a expansión e solidificación do material, que é contida no interior do molde.

En 1961 Clark comprou a participación do seu socio Alter e fundou Clark Foam en Lagoa Niguel, California. Ao final da década Clark Foam acaparaba a maior parte do mercado mundial, chegando a producir o 90% dos foams vendidos en Estados Unidos, e o 60% dos vendidos en todo o mundo. Clark Foam chegou a producir preto de 300.000 foams ao ano durante os primeiros anos do século XXI, a un ritmo de 1.000 unidades ao día, que se distribuían a través dos seus almacéns en Florida, Hawaii, Inglaterra e Francia. Foi tal a relevancia de Clark na industria do surf, que a revista Surfer chegouno a considerar como o segundo home máis poderoso da industria do surf, só por detrás de Bob McKnight, CEO de Quiksilver.

A situación de case-monopolio de Clark Foam mantívose ata o ano 2005, concretamente ata o 5 de decembro dese ano, cando, e sen previo aviso, Clark Foam parou a súa produción.

A industria recibiu a noticia a través dun fax de sete páxinas no que Clark expuña as causas que lle levaron a aquela decisión tan extrema e radical. Entre as que se aducían incluíanse temores a demandas dos empregados, multas gobernamentais e a dificultade de adaptar a súa maquinaria, a maioría dela auto-deseñada, aos estándares de seguridade.

Ás poucas horas de coñecerse a noticia fíxose o caos. A situación de pánico na industria viuse mesmo avivada ao coñecerse que Clark dera a orde de destruír todos os moldes dos que dispuña. Non só o peche de Clark Foam, desde a súa posición de case-monopolio, supuña a ameaza dun desabastecemento á industria de fabricación de táboas. A desaparición dos moldes significaba que esa situación íase a prolongar durante un tempo que ninguén sabía adiviñar. No momento do peche, Clark Foam traballaba cuns 70 tipos de moldes diferentes, desde 5’9’’ a 12’8’’ pés de lonxitude, con sete densidades distintas, e con opcións de diferentes tipos de madeira para a alma. Algúns dos moldes foran deseñados por algúns dos mellores shapers do mundo, como Rusty Preisendorfer, Dale Velzy, Pat Rawson, ou Dick Brewer.

Moldes destruidos. Foto: Mark Stavron.

Os talleres de táboas fixéronse con todos os foams que estaban dispoñibles nos almacéns de distribución. En 24 horas o prezo das táboas duplicouse, e nalgunhas tendas comezouse a “racionar” a venda de táboas aos clientes: durante varias semanas un mesmo cliente non puido comprar máis dunha táboa. Os foams comezaron a revenderse a prezos cada vez máis altos, chegándose a pagar por un foam Clark, para un longboard, máis de 1.000 dólares nunha poxa, cando o seu prezo normal era duns 100 dólares.

Aos poucos días da noticia, a revista Surfer chegaba aos quioscos co título “Isto cámbiao todo” e unha portada, na que sobre un fondo negro, aparecían dous foams de Clark. No interior cualificábase o ocorrido como “a bomba H da industria do surf”.

Un ano máis tarde, a revista The New Yorker publicaba un artigo, escrito por William Finnegan, titulado “The Blank Monday”, nun xogo de palabras que asimilaba o acontecido ao “luns negro” (The Black Monday) no que se produciu o crack da bolsa de Nova York de 1929. No artigo contábase como, tras unha visita a China, Clark chegou á conclusión de que a invasión de foams fabricados no xigante asiático ía ser inminente, e que iso suporía o fin da súa empresa.

Con todo, e a pesar do pánico inicial, o peche de Clark Foam non veu acompañado de grandes cambios na industria. A espuma de poliuretano continua sendo o material máis habitual na fabricación do foam, a pesar de que a industria empezou a experimentar con materiais alternativos que resolvan un dos maiores problemas ambientais asociados á industria do surf. Porque a fabricación e uso da espuma de poliuretano, ademais de ser un proceso de gran toxicidade, produce un material non reciclable nin biodegradable, insustentable e incompatible cos valores e crenzas de moitos dos seus practicantes.

Entre os diferentes proxectos atópase a volta ás táboas de madeira ou o desenvolvemento de novos materiais como o TXFOAM, un proxecto orientado ao desenvolvemento e produción dun novo foam ecolóxico e reciclable. Impulsado pola Asociación de Industrias das Tecnoloxías Electrónicas e da Información do País Vasco e a Ecole Supérieure des Technologies Industrielles Avancées, o obxectivo principal deste proxecto é conseguir un material medioambientalmente competitivo que proporcione similares propiedades en termos mecánicos e de custo que o foam de PU que se utiliza actualmente.